Bodemverbeteraars: hoe de juiste kiezen en waar te vinden
Wanneer we aan een kruidentuin denken, denken we natuurlijk vooral aan de planten zelf: de aanlokkelijke geuren, de mooie planten die in bloei komen en natuurlijk de lekkere oogst die onze gerechten nog zo veel beter doen smaken.
We staan vaak net iets minder stil bij wat er onder de planten gebeurt, de bodem, waarin de wortels groeien en die essentieel is voor al wat er in onze tuin groeit en bloeit.
Met de juiste bodemverbeteraar kan je het succes van je kruidentuin gevoelig verbeteren. Er is enorm veel keuze tussen verschillende soorten en het is niet altijd makkelijk te kiezen wat jij wilt of nodig hebt.
Een gezonde bodem is de basis van een weelderige en productieve tuin. Bodemverbeteraars kunnen daarbij een cruciale rol spelen. Ze verbeteren onder meer de structuur, de doorlaatbaarheid en de voedingswaarde van de grond.
Maar welke bodemverbeteraars zijn er? Wat doen ze precies, en wanneer gebruik je welke soort? Soms zie je door het bos de bomen niet meer, zoveel keuze is er en je wil natuurlijk de juiste keuze maken.
We hebben zelf ondervonden doorheen de jaren dat er soms zoveel info beschikbaar is waardoor het eigenlijk alleen maar moeilijker wordt om te kiezen. Ondoordachte aankopen, probeersels, oogsten die meer of net minder opbrachten, het heeft ons geleerd toch maar even na te kijken wat er bestaat in de wereld van de bodemverbeteraars.
Willen of niet, het is nu eenmaal niet onbelangrijk de mogelijkheden even te doorlopen aangezien je best het juiste product aankoopt voor jouw tuin, jouw bodem en jouw planten. We hebben ervaren wat het juiste product voor je tuin kan betekenen en willen daarom met deze blog jullie graag op weg helpen.
Het nut van een bodemverbeteraar
We zullen beginnen bij het begin, namelijk wat is een bodemverbeteraar?
Een bodemverbeteraar voeg je aan de bodem toe om de structuur, de aanwezigheid van organisch materiaal, de voedingsstoffen en/of de waterdoorlaatbaarheid te verbeteren.
Het wordt vaak gebruikt in moestuinen en kruidentuinen om planten beter te laten groeien en de bodem gezonder te maken. Er zijn verschillende soorten bodemverbeteraars en ze hebben elk hun eigen specifieke eigenschappen en voordelen.
Een gezonde bodem heeft een direct effect op de weerbaarheid en de opbrengst van je kruiden en andere planten.
In grote lijnen kan je stellen dat bodemverbeteraars:
- de bodemstructuur verbeteren: ze maken zware kleigronden luchtiger en houden vocht beter vast in zandgronden,
- het bodemleven voeden: micro-organismen en wormen doen het beter in een bodem met voldoende organisch materiaal en mineralen,
- zorgen voor een betere oogst: planten groeien sterker en leveren meer bloemen, vruchten of groenten op,
- dragen bij aan de duurzaamheid: het gebruik van natuurlijke bodemverbeteraars helpt bij het verminderen van chemische meststoffen en draagt bij aan een duurzamere tuin.
Soorten bodemverbeteraars
Er zijn verschillende soorten bodemverbeteraars, we sommen er enkelen op. Al deze producten kunnen uiteraard aangekocht worden, zowel in een tuicentrum als online.
1. Lavagruis en lavameel
Lava staat bekend als een zeer vruchtbaar product. Natuurlijk niet de gloeiend hete, allesverwoestende massa, vers uitgespuwd door een vulkaan, maar wel de gestolde lava en de overblijvende assen.
Lavameel en lavagruis zijn beiden afkomstig, zoals de naam doet vermoeden, van lava maar ze verschillen in de manier waarop ze worden verwerkt en hun toepassingen in de tuin.
Lavameel is fijner gemalen dan lavagruis en heeft een poederachtige textuur. Het bestaat uit de fijnste deeltjes van lava. Lavagruis is eerder grof en korrelig en het ontstaat wanneer lavasteen wordt vergruisd. Je kan het vergelijken met de grootte en structuur van zand tot die van kleine steentjes.
Lava is een mineraalrijke stof die essentieel is voor een gezonde plantengroei. Vooral mineralen zoals silicium, magnesium en calcium kan je erin terugvinden. Lava is dan ook een bodemverbeteraar die zowel de structuur zal verbeteren als de vruchtbaarheid zal verhogen.
Lavagruis en -meel zijn gelijkaardig maar er zijn wel enkele subtiele verschillen in hun toepassing en werking. Lavagruis verbetert specifiek de structuur van zware kleigronden terwijl lavameel dan weer zure bodems neutraliseert en dit op een langzame manier.
Zelf ben ik best fan van dit product. Na gebruik in de tuin vorig jaar, was ik meer dan tevreden van de opbrengst die naar mijn gevoel een stuk hoger was dan het jaar voorheen. Mijn tuin heeft een kleibodem, waar lavagruis ideaal voor is.
Voordelen van lava in het algemeen:
Verhoogt het niveau van mineralen in de bodem en de algehele vruchtbaarheid.
Stimuleert het bodemleven, zoals nuttige bacteriën en schimmels.
Wanneer te gebruiken:
Het is ideaal voor een bodem met een tekort aan mineralen en andere voedingsstoffen.
Gebruik het in het voorjaar of najaar, eventueel gemengd met compost.
Via deze link* kan je lavagruis en -meel aankopen: lavagruis en lavameel bij bol..
2. Wormenmest
Wormenmest, ook wel vermicompost genoemd, is een 100% organische bodemverbeteraar die ontstaat uit de uitwerpselen van compostwormen of aardwormen. Dat de ontlasting van bepaalde dieren gebruikt kan worden om je planten te doen groeien, is door de meeste mensen geweten, ook door ons.
Zelf was ik mij er niet bewust van, tot enkele jaren geleden, dat er ook zoiets als wormenuitwerpselen en dus wormenmest bestond. Om één of andere reden dacht ik niet dat wormen aan ontlasting deden, of ik had er alleszins nooit eerder bij stilgestaan, maar dat doen ze dus wel, wat uiteraard ook logisch is.
Wormenmest bestaat dus en niet alleen dat, het wordt zelfs als één van de beste bodemverbeteraars beschouwd die er op de markt zijn.
Hoe gaat het nu juist in zijn werk? Wormen eten plantenresten op en hun ontlasting zit boordevol nuttige voedingsstoffen. In de wormenmest die je koopt, kunnen nog wormen zitten, soms zal dat er ook zo op vermeld staan.
Dat is uiteraard geen probleem, de aanwezigheid van wormen is algemeen genomen positief. Ze eten plantenafval en rottende wortels op en zetten het om in plantenvoeding, prima dus. Daarnaast maken wormen kanalen in de grond door er doorheen te kruipen. Via deze kanalen kan water en lucht makkelijker in de bodem doordringen en tot bij de wortels geraken.
Wormenmest zal uiteindelijk zowel de bodem verbeteren als jouw planten voeden. Het bevat een rijke mix van voedingsstoffen en micro-organismen. Je kan het in principe zelf maken, hoewel dat wel even kan duren, tot wel een jaar zelfs, maar je kan het dus ook kant-en-klaar kopen, wat altijd makkelijker is.
Voordelen:
Bevat direct opneembare voedingsstoffen voor planten.
Bevordert een gezond bodemleven.
Werkt effectief tegen verschillende plagen zoals bladluizen.
Wanneer te gebruiken:
Het kan perfect dienen als aanvulling bij het planten van zaailingen of jonge plantjes.
Geschikt voor alle seizoenen, maar gebruik het vooral tijdens het groeiseizoen.
Een leuk weetje: je kan hier ook thee van zetten door enkele lepels toe te voegen aan lauw water. Ook op deze manier kan je het wormenmest aan je planten geven. Toen ik voor het eerst hoorde van wormenmestthee, dacht ik even dat ermee bedoeld werd dat je zelf deze thee kon nuttigen, in navolging van koffie die kan gemaakt worden van de uitwerpselen van bepaalde dieren. De opluchting was toch groot om te beseffen dat de thee voor de planten was en dus niet voor menselijke consumptie.
Via deze link* kan je wormenmest aankopen: wormenmest bij bol..
3. Basaltmeel
Net als lavagruis en lavameel is basaltmeel afkomstig van vulkanisch gesteente, maar het heeft een hardere structuur. Daarnaast bevat basaltmeel minder kalk dan lavameel. Het wordt specifiek gebruikt in kleigrond. Het verbreekt namelijk de harde verbindingen in een zware kleigrond, waardoor die losser wordt en ook makkelijker te bewerken is.
Het is een volledig natuurlijk product en bevat onder andere ijzer, magnesium en silicium. Het vraagt wel enig geduld, het is namelijk niet snelwerkend. Je moet het eerder zien als een investering in de toekomst.
Voordelen:
Neutraliseert zure bodems en legt stikstof vast.
Stimuleert het bodemleven en versterkt planten tegen ziekten.
Verbetert de wateropslagcapaciteit van de bodem.
Wanneer te gebruiken:
Het is zeer geschikt om de structuur van zware kleigronden te verbeteren en bij zandgronden om voedingsstoffen vast te houden.
Toe te passen in het voorjaar of najaar.
Via deze link* kan je basaltmeel aankopen: basaltmeel bij bol..
4. Kokosvezels
Kokosvezels, wat ook in de vorm van kokosblokken kan voorkomen, zijn zoals je al kan raden gemaakt van de vezels van kokosnoten. Ze worden gebruikt als alternatief voor turf, omdat de winning van turf vaak kwetsbare habitatten vernietigt en bij de afgraving ervan veel CO2 vrijkomt.
De kokosvezels zijn een restproduct van de kokosindustrie wat het tot een hernieuwbare en duurzame grondstof maakt, met gelijkaardige eigenschappen als turf, maar dan milieuvriendelijker.
Het kan vermengd worden onder de meeste grondsoorten en wordt soms ook als mulch of dus bodembedekker gebruikt. Het vergaat minder snel dan houtsnippers en het houdt ook goed de onkruidgroei tegen.
Kokosblokken zijn een compact product en kan je makkelijk breken om daar dan van te gebruiken wat je nodig hebt.
Voordelen:
Licht van gewicht en duurzaam.
Houdt vocht op voor droge periodes en kan overtollig vocht afvoeren tijdens natte periodes.
Verbetert de luchtigheid van de bodem.
Bevat geen eigen voedingsstoffen, waardoor het geschikt is om te combineren met compost.
Wanneer te gebruiken:
Het is ideaal voor het opkweken van zaailingen en jonge plantjes.
Het dient vaak als basis voor potgrond. Potgrond wordt specifiek samengesteld om planten in bakken en potten te laten floreren. Door zijn zachte en luchtige structuur, vormt dit de ideale basis voor een kwaliteitsvolle potgrond. In mijn eigen potten en bakken heeft deze potgrond gemixt met kokosvezels al zeer goed werk verricht en kan ik dit daarom zeker aanraden.
Gebruik het vooral wanneer je gaat planten.
Via deze link* kan je kokosvezels aankopen: kokosvezels bij bol..
5. Compost
Compost is misschien wel de bekendste bodemverbeteraar. Het ontstaat door de natuurlijke afbraak van organisch materiaal, zoals keukenafval, bladeren en tuinafval.
Je kan het redelijk makkelijk zelf maken. Dat doe je door bruin (koolstofrijk) en groen (stikstofrijk) materiaal te mixen. Met dat eerste worden takjes, stro, bladeren en karton bedoeld, met dat laatste keukenafval, koffiedik en gemaaid gras. Er zijn daarnaast nog een aantal andere zaken om rekening mee te houden. Het is alleszins iets dat je in principe zelf kan voorzien.
Wanneer je compost koopt, kijk dan even na of het enkel om compost gaat of om een combinatie van compost en grond. Deze laatste kan gebruikt worden om verhoogde bedden aan te leggen, maar om als compost te mengen onder je eigen grond dien je effectief compost aan te schaffen en is dus geen mix. Dat lijkt redelijk logisch, maar kijk het bij een aankoop zeker na om geen miskoop te doen.
Lees ook na of de compost van biologisch materiaal is gemaakt of pesticide vrij is, wat niet altijd makkelijk is te vinden. Zelf compost maken, kan daar de oplossing voor bieden, dan weet je zelf wat er juist in je compost zit en wat niet. Kijk ook na of er in de compost boomschors zit, een beetje mag, maar te veel kan plantengroei net afremmen en vreemd genoeg zit het toch vaak in redelijk grote hoeveelheden in compost.
Compost is naar mijn gevoel een makkelijk product om de tuinbodem te verbeteren en te onderhouden. Het is goed gekend en veel gebruikt, maar bewijst ook nog steeds zijn nut.
Voordelen:
Verhoogt de aanwezigheid van organisch materiaal.
Bevordert een rijk bodemleven.
Verbetert de doorlaatbaarheid en luchtigheid.
Wanneer te gebruiken:
Gebruik een dunne laag compost als bodembedekker of meng het onder de grond.
Het hele jaar door is het mogelijk het aan te brengen, maar vooral in het voorjaar en het najaar.
Via deze links van websites* kan je compostbenodigdheden aankopen: compostbenodigdheden bij bol. en compostbenodigdheden bij Tuinexpress.be.
6. Groenbemesters
Groenbemesters zijn gewassen die je zaait en vervolgens onderspit om de bodem te verrijken. Het zijn een soort tijdelijke inwoners die een beperkte periode een plek innemen in de tuin en deze beter achterlaten dan wanneer ze arriveerden, zeer handig dus.
Ze groeien meestal redelijk snel en wanneer je ze onderspit, verteren ze makkelijk waardoor ze als humus gaan fungeren. Voorbeelden zijn klaver, lupine en mosterd.
Voordelen:
Voorkomt bodemerosie met zijn diepe wortelstructuur (lupine).
Verhoogt het stikstofgehalte in de bodem door het uit de lucht te halen (klaver).
Voorkomt onkruid door zijn snelle groei (mosterd).
Wanneer te gebruiken:
Wanneer je ze zaait, hangt van de plant af, maar meestal worden ze in de winter ondergespit. Als je ze liever niet onderspit, kan je ze uittrekken en bijvoorbeeld op de composthoop gooien.
Via deze link* kan je groenbemesters aankopen: groenbemesters bij bol..
7. Dierlijk mest
Dierlijk mest of stalmest bestaat uit een mix van stro en uitwerpselen van dieren zoals koeien, kippen of paarden. Het bevat heel wat voedingsstoffen en is dus zeer voedzaam.
Er zijn wel een aantal bedenkingen bij stalmest te plaatsen, het kan namelijk net het tegenovergestelde effect hebben op je moes- en kruidentuin dan dat wat je wilt bereiken met bemesting. Ookal bevat stalmest meer dan alleen maar stikstof, is dit wel zeer aanwezig. Een teveel aan stikstof kan schadelijk zijn voor planten en het bodemleven.
Daarnaast kunnen de uitwerpselen van dieren ook sporen bevatten van eventuele behandelingen die deze dieren hebben ontvangen, zoals ontwormingskuren of antibiotica. Zowel de uitwerpselen als het stro of ander bijvoegsel kan dus niet-biologisch zijn, iets om rekening mee te houden.
Lees daarom bij de aankoop steeds goed na welke samenstelling en afkomst het product heeft.
Voordelen:
Rijk aan stikstof, fosfor en kalium.
Stimuleert het bodemleven.
Verhoogt de aanwezigheid van organisch materiaal.
Wanneer te gebruiken:
Niet geschikt voor direct contact met planten vanwege de kans op verbranding. Met verbranding wordt de mogelijke beschadiging bedoeld die kan gebeuren door onrijpe of te geconcentreerde meststoffen. Het kan dan het water aan de wortels van de planten weghalen waardoor deze gaan uitdrogen en de wortels 'verbranden'.
Gebruik goed uitgerijpte mest in het vroege voorjaar of het najaar. Meestal wordt het vooral in het najaar gebruikt.
Via deze links* van websites kan je dierlijk mest aankopen: kippenmest bij bol., koemest bij Tuinexpress.be, koemest bij bol. en paardenmest bij bol..
De juiste bodemverbeteraar kiezen
De keuze van een bodemverbeteraar hangt af van de behoeften van je bodem en van de planten die je wil telen.
Hier zijn enkele factoren om te overwegen:
1. Bodemtype
Voor kleigronden: lavagruis, lavameel, basaltmeel en compost om de structuur te verbeteren.
Voor zandgronden: kokosvezel, compost en wormenmest om voedingsstoffen vast te houden.
Voor leemgronden: compost en wormenmest trekken het humusgehalte omhoog.
2. Behoeften
Voor bloeiende planten: kies voor lavameel, basaltmeel, wormenmest of compost vanwege de hoge voedingswaarde.
Voor groenten: gebruik een combinatie van wormenmest, groenbemesters en compost.
Voor kruiden: compost, kokosvezels, lavagruis en wormenmest zijn ideaal omdat ze de bodem luchtig en goed doorlatend maken.
3. Seizoen
In het voorjaar: gebruik compost, wormenmest, basaltmeel, lavameel en lavagruis.
In het najaar: kies voor groenbemesters en stalmest.
Wil je meer producten zien?
Kijk dan zeker hier: Bodemverbeteraars bij Tuinexpress.be * en Bodemverbeteraars bij eco-logisch *.
Conclusie
Een gezonde tuin begint met wat er onder je voeten zit, je tuinbodem dus. Een goede, vruchtbare bodem zorgt voor een weelderige tuin met mooie, sterke planten en een grote oogst. En zeg nu zelf, wie wil dat niet?
Bodemverbeteraars kunnen bijdragen aan een gezonde bodem, maar er zijn zoveel verschillende soorten dat het soms moeilijk is te weten dewelke geschikt is voor jouw tuin, wat onder meer afhankelijk is van het bodemtype van je tuin en het soort tuin dat je wilt aanleggen.
Met onze tips en info kan je ongetwijfeld aan de slag gaan om de juiste bodemverbeteraar te vinden zodat jouw kruidentuin nog succesvoller wordt.
*Lieve lezer, wij verkopen zelf geen fysieke producten. Wij verwijzen je in deze blog wel graag door naar websites waar je deze producten gemakkelijk kan aankopen. Wij hebben deze websites voor je uitgezocht. Wanneer je via deze affiliate links ook daadwerkelijk iets aankoopt, ontvangen wij hiervoor een kleine commissie. Uiteraard zonder dat jij hier extra voor moet betalen. Zo kunnen wij met veel passie en liefde onze blogs blijven schrijven en onze website onderhouden. Hier kan je er meer over lezen.