Kruiden verbeteren de bodem van onze tuin
Het aantal kruidentuinen in België en Nederland blijft elk jaar groeien. We genieten met zijn allen steeds meer van wat voor smaken en geuren de kruiden ons te bieden hebben. Maar wist je dat kruiden nog zo veel meer doen dan dat?
Ze pakken namelijk heel wat bodemproblemen in onze tuinen aan en zorgen zo voor een vruchtbare omgeving. Door bij te dragen aan een gezondere bodem en dus een betere tuin zijn ze nog meer onmisbaar dan wat we al dachten. Niet dat we zelf nog meer redenen nodig hadden om kruiden in de tuin te kweken, maar ze zijn er dus wel. Laten we dat dus eens verder gaan bekijken.
Bodemgezondheid
Om te onderzoeken hoe kruiden bijdragen aan een betere bodemgezondheid, is het in eerst instantie belangrijk te weten wat dat juist inhoudt.
Bodemgezondheid verwijst naar het vermogen van de bodem om planten te ondersteunen in hun groei, voedingsstoffen op te nemen en vast te houden en een stabiel ecosysteem te creëren voor het noodzakelijke bodemleven.
Gezonde bodems zijn dan ook essentieel voor de groei van gewassen en het behoud van de broodnodige biodiversiteit. Veel tuinen in België en Nederland kampen echter met allerlei problemen zoals verdichting of een tekort aan voedingsstoffen. Hier kunnen kruiden een groot verschil maken.
Veelvoorkomende bodemproblemen
1. Een verdichte grond
Verdichte grond ontstaat wanneer de bodem wordt samengedrukt. Dat klinkt misschien wat raar, want is de bodem niet altijd een samengedrukte massa? Wel, niet echt. Het is belangrijk dat de bodem luchtig blijft. Wanneer die samengeperst is, is er namelijk weinig ruimte voor wortels van planten om te groeien en zich een weg door de grond te banen.
Daarnaast zal een verdichte grond moeilijker water opnemen, waardoor er plassen kunnen blijven staan enerzijds en er minder water wordt opgenomen door de grond en dus ook door de aanwezige wortels anderzijds. Door dit alles wordt het bodemleven verstoord en wordt het planten aanzienlijk moeilijker gemaakt om te groeien en gezond te blijven.
De meeste groenten en andere tuinplanten verkiezen een redelijk neutrale tot licht zure bodem. Er zijn uitschieters aan beiden kanten, maar een pH-waarde behouden tussen de 6 en 7 zal voor de meeste planten de meest ideale zuurtegraad vormen.
Hoe verkrijg je juist een verdichte grond? Dat kan op allerlei manieren gebeuren. Als je bijvoorbeeld steeds dezelfde weg neemt in de tuin, zal dat de grond op die plekken meer samendrukken. Ook zware machines of bijvoorbeeld het plaatsen van een zwembad, kan zware druk uitoefenen.
De poriën van de bodem zijn dan als het ware verdicht. Dit kan verholpen worden op verschillende manieren. Zo kan je de grond omspitten of omwoelen zodat die luchtiger wordt, ook het toevoegen van compost kan helpen.
Kruiden kunnen echter ook een belangrijke bijdrage leveren, vooral kruiden met een diepe penwortel zoals paardenbloem of smeerwortel. Zij kunnen de bodem doorbreken en zo helpen een betere bodemstructuur te verkrijgen.
2. Een tekort aan voedingsstoffen
Voedingsstoffen zijn essentieel voor al je planten in de tuin. Net zoals wij als mens voeding en voedingsstoffen nodig hebben om te groeien en sterk en gezond te blijven, hebben ook planten dat nodig.
Een tekort aan voedingsstoffen zal dus logischer wijze de gezondheid van je planten aantasten. Let op gele bladeren of andere bladverkleuring en op planten die slecht groeien of moeilijk in bloei geraken. Dit alles kan wijzen op tekorten.
Een belangrijke reden voor het ontstaan van zulke tekorten kan uitputting zijn. Wanneer de bodem jaar in jaar uit gebruikt wordt zonder voldoende bemesting, kunnen de voedingsstoffen als het ware opgeraken. Uiteraard kan het toevoegen van voedingsstoffen dat verhelpen. Compost, meststof of specifieke plantenvoeding mengen onder de grond is een mogelijke oplossing.
Ook kruiden kunnen echter bijdragen. Klaver zal bijvoorbeeld stikstof fixeren en brandnetel zal dan weer magnesium en calcium opnemen en weer afgeven. Op die manier zullen zij zorgen voor een bodem waarin de noodzakelijke voedingsstoffen aanwezig zijn.
3. Een verstoorde pH-waarde
De meeste groenten en andere tuinplanten verkiezen een redelijk neutrale tot licht zure bodem. Er zijn uitschieters aan beiden kanten, maar een pH-waarde behouden tussen de 6 en 7 zal voor de meeste planten de meest ideale zuurtegraad vormen. Een te lage pH-waarde betekent dat de bodem te zuur is, een te hoge betekent dat de bodem te basisch is.
De zuurtegraad van een bodem bepaalt de samenstelling van het bodemleven en de beschikbaarheid van voedingsstoffen. Je kan je zuurtegraad vaststellen door een pH-waarde-test-kit. Compost kan op termijn de pH-waarde verlagen, terwijl kalk de pH-waarde kan verhogen.
Kruiden zoals citroenmelisse en bieslook verkiezen zelf een lichtzure grond, maar helpen ook bij het neutraliseren van de zuurtegraad.
4. Plagen en ziekten
Schimmels, bacteriën en schadelijke insecten kunnen zich ophopen in de bodem. Dit kan het gevolg zijn van monocultuur. Dat betekent dat op eenzelfde stuk grond steeds dezelfde planten worden verbouwd.
Gezonde bodems zijn dan ook essentieel voor de groei van gewassen en het behoud van de broodnodige biodiversiteit.
Planten kunnen door deze plagen en ziekten worden aangetast, wat hun groei kan afremmen of hen zelfs kan doen afsterven. Het roteren van gewassen kan dit probleem verhelpen, toch wanneer monocultuur de oorzaak is.
Maar ook kruiden kunnen bijdragen. Afrikaantjes bijvoorbeeld scheiden een stof uit die schadelijke nematoden doodt. Goudsbloemen zullen dan weer insecten zoals witte vliegen afweren en basilicum houdt bladluizen op afstand. Op die manier helpen zij bij het voorkomen en bestrijden van plagen en ziekten.
5 manieren waarop kruiden bijdragen aan de bodemgezondheid
1. Kruiden met een diepe wortel zullen de bodemstructuur verbeteren door deze los te maken.
2. Verschillende kruiden kunnen voedingsstoffen in de diepere lagen van de bodem ophalen en aan de bovengrond weer afgeven.
3. Kruiden stimuleren een gezond bodemleven door nuttige insecten en andere organismen aan te trekken
4. Kruiden met een dichte wortelstructuur helpen de bodem op zijn plaats te houden en beschermen zo tegen erosie.
5. Sommige kruiden kunnen als biologische bestrijding gebruikt worden tegen schadelijke plagen en bodemziekten.
Conclusie
Kruiden zijn niet alleen lekker en vaak ook mooi om naar te kijken, ze hebben ook verschillende voordelen waaraan je misschien in eerste instantie niet direct denkt.
Zo kunnen ze bepaalde insecten op afstand houden of net nuttige insecten aantrekken én ze kunnen de bodem van onze tuin verbeteren op allerlei manieren.
Kruiden in de tuin zorgen dus niet alleen voor lekkere gerechten op je bord, ze zorgen ook voor een gezondere tuin waarin al je planten het beter zullen doen.