Rozemarijn

Rozemarijn in de kruidentuin

Rozemarijn, ook bekend als Rosmarinus officinalis, is een populair kruid vanwege zowel de culinaire mogelijkheden als de kenmerkende geur.

De waardering voor dit kruid is niet alleen vandaag een feit, de geschiedenis van rozemarijn is boeiend en rijk en toont aan dat dit kruid reeds gedurende lange tijd geliefd een veelgebruikt was.

Het is afkomstig van Zuid-Europa en Klein-Azië, maar is vandaag over de hele wereld terug te vinden.

De naaldachtige bladeren zitten boordevol aromatische oliën waardoor gerechten een heerlijke smaak krijgen. 

Rozemarijn is een dankbaar kruid om in je kruidentuin te hebben. Het kan namelijk prima in verschillende omgevingen groeien, wat het een eerder makkelijk te houden kruid maakt.

Wat heeft de rozemarijnplant nodig om te groeien?

Rozemarijn is geen erg moeilijk kruid om succesvol te kweken. Er zijn echter wel enkele zaken om rekening mee te houden:

• Zonlicht: dit kruid verlangt naar een zonnige, warme plek. Kies dus een plekje uit in de tuin of op het terras waar minimaal 6-8 uur zonlicht per dag schijnt.
• Bodem: zorg voor een goed doorlatende grond en vermeng deze met organisch materiaal. Dit kruid verkiest een lichtzure grond. Als je grond te alkalisch is, kan je een pH-regelaar toevoegen.
• Water: hoewel de rozemarijnplant droogtetolerant is, moet deze toch af en toe water krijgen, vooral tijdens de warmste zomermaanden. Het is dus belangrijk een evenwicht te vinden tussen het vochtig houden van de grond maar zeker niet te drassig, aangezien rozemarijn daar helemaal niet van houdt. De bovenste centimeters aarde mogen droog aanvoelen, pas dan is het tijd om water te geven.

Hoe zaai en plant je rozemarijn?

Allereerst moet de keuze gemaakt worden tussen zaaien of planten. Wanneer je gaat zaaien, kan je dat in kleine potjes of zaadtrays doen. Bevochtig de grond voordat je de zaden zaait en bedek de zaadjes licht met een dun laagje aarde. Geef ze daarna voorzichtig water. Ter plekke buiten zaaien kan in april of mei.

Je kan takjes rozemarijn toevoegen aan de barbecue of grill voor een heerlijke geur of rozemarijntakjes gebruiken als spiesen voor vlees of groenten.

In de plaatselijke kwekerij kan je ook rozemarijnplantjes kopen die je dan in de kruidentuin kan planten. Dit doe je het beste in het voorjaar, maar planten in het najaar kan ook, in september of oktober.

Graaf een gat dat iets groter is dan de kluit van de plant en maak de wortels wat los zodat ze zich beter kunnen gaan hechten. Plaats de rozemarijnplant in het gat en vul aan met aarde. Verstevig de grond rond de basis van het kruid en geeft grondig water.

Laat voldoende ruimte tussen de planten, 2 maximum 3 stuks per lopende meter is zeker voldoende.

Hoe verzorg je rozemarijn?

Rozemarijn gezond houden is niet moeilijk, maar er zijn toch een aantal aandachtspunten:

• Snoeien: dit dient regelmatig te gebeuren en bevordert de compacte groei. Bovendien voorkomt snoeien dat de plant houtachtig wordt en versterkt het de geur. Snoei best in het late voorjaar vóór dat de nieuwe groei op gang komt of in het vroege najaar na de bloeiperiode. Zelfs als je in het voorjaar reeds gesnoeid hebt, is een snoeibeurt na de bloeiperiode wenselijk. Je kan best de toppen van de plant regelmatig knippen om vertakking te bevorderen. Verwijder steeds dode of beschadigde takken om de gezondheid van de plant te behouden.  Wanneer de plant enkele jaren leeftijd heeft, kan je die delen, dat is zowel een goede manier om een extra rozemarijnplant te bekomen als ook om de groei te bevorderen.
• Voeding: dit kruid heeft geen zware bemesting of voeding nodig. Het toedienen van wat een organische meststof in het voorjaar zou voldoende moeten zijn. Indien nodig kan dat zeker herhaald worden, maar ook hier is de rozemarijn een makkelijke plant in.
• Ongedierte- en ziektebestrijding: rozemarijn kent relatief weinig ziekten en plagen, wat nogmaals benadrukt wat een makkelijke plant rozemarijn is. Let toch op voor bladluizen of echte meeldauw. Behandel indien nodig met biologische bestrijdingsmiddelen.

Op welke manier kan je rozemarijn oogsten en bewaren?

Het leukste aan het hebben van een kruidentuin is natuurlijk het oogsten van de kruiden. Verse takjes rozemarijn geven niet alleen een heerlijke geur, het kruid smaakt ook voortreffelijk.

Enkele tips om rekening mee te houden:

1. Wacht tot de planten minstens vijftien centimeter groot zijn voordat je gaat oogsten.
2. Je kunt rozemarijnblaadjes naar behoefte oogsten door individuele takjes af te knippen of door hele stengels af te snijden. Doe dit steeds met een scherpe en schone tuinschaar.
3. Vergeet niet om ten minste een derde van de plant te laten staan om voortdurende groei te garanderen.
4. Spoel de takken af onder koud water om eventueel vuil te verwijderen.
5. Gebruik vers geoogste rozemarijn onmiddellijk of bewaar deze maximaal een week in de koelkast. Dit doe je door de takken in een vochtig papieren doekje te wikkelen en in een luchtdichte plastic zak te bewaren.
6. De stengel in een glaasje water steken, kan ook voor enkele dagen voldoende zijn.
7. Om rozemarijn langer te bewaren, kun je die drogen in bosjes of met een droogoven.
8. Je kan ook de bladeren apart invriezen door ze op een schotel te leggen en ze daarna, eens ze bevroren zijn, in een verpakking te steken. Of je kan ze fijngehakt met water of olie in ijsblokvormpjes invriezen.

Rozemarijn in de keuken

Rozemarijn is een populair kruid in de mediterrane keuken vanwege zijn sterke en pittige smaak en natuurlijk zijn overheerlijke geur. Het kan worden gebruikt in vleesgerechten, soepen, marinades, sauzen en zelfs in zoete bakproducten.

De bovenste centimeters aarde mogen droog aanvoelen, pas dan is het tijd om water te geven.

Zo vinden we rozemarijn terug in gegrilde gerechten, bij aardappelen en in zelfgebakken brood. Je kan ook takjes rozemarijn toevoegen aan de barbecue of grill voor een heerlijke geur of zelfs rozemarijntakjes gebruiken als spiesen voor vlees of groenten.

Tomatensauzen, balsamico-vinaigrettes en zelfgemaakte pesto kunnen eveneens vaak op smaak worden gebracht met rozemarijn.

Welke verschillende soorten rozemarijn bestaan er?

We bekijken de drie bekendste soorten van rozemarijn.

KLASSIEKE ROZEMARIJN: VEELZIJDIG EN GEWILD

Klassieke rozemarijn, oftewel de Rosmarinus officinalis, is de meest bekende rozemarijnsoort en komt van nature voor in de mediterrane regio. Het kruid heeft een sterke geur en een pittige smaak. Deze plant kan wel tot 1,20 meter hoog worden.

KRUIPROZEMARIJN: DE LAAG GROEIENDE VARIANT

De kruiprozemarijn, officieel Rosmarinus officinalis Prostratus, is een kruipende rozemarijnvariëteit met laaghangende takken. Doordat de plant dicht bij de grond groeit, is dit een uitstekende keuze voor borderbeplanting of als bodembedekker. Deze soort heeft nagenoeg dezelfde geur en smaak als de klassieke variant.

BLAUWE WINTER: EEN OPVALLENDE DECORATIE

Blauwe Winter, ook bekend als de Rosmarinus officinalis ‘Blue Winter’, is de derde bekende rozemarijnvariëteit. Vanwege zijn blauwgroene bladeren betekent deze plant een opvallend contrast in de tuin. De geur doet denken aan pijnboom en citrus.