Salie

Salie in de kruidentuin

Een kruid dat je zeker zou moeten overwegen om aan je kruidentuin toe te voegen is salie. Dit kruid is een veelgebruikt kruid dat niet alleen mooi is om naar te zien, maar ook ruim inzetbaar is in de keuken.

Salie is afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. De wetenschappelijke naam is Salvia officinalis en het kruid behoort tot de lipbloemigen. Het staat bekend om zijn uitgesproken aroma, zachte textuur en prachtige paarse bloemen.

Naast de heerlijke smaak heeft salie ook insectenwerende eigenschappen. De sterke geur werkt namelijk als een natuurlijk afschrikmiddel voor veel schadelijke insecten, waaronder bladluizen, muggen, vliegen en kevers. Bovendien heeft salie ook antimicrobiële eigenschappen die kunnen helpen bij het bestrijden van schimmels en bacteriën die ziekten veroorzaken bij planten.

Je kunt salieplanten rondom je kruidentuin plaatsen of een saliespray maken door gedroogde salieblaadjes te laten trekken in water. Deze spray kan je vervolgens op andere planten spuiten om insectenvraat te voorkomen en de kans op infecties te verminderen.

Wat heeft de salieplant nodig om te groeien?

Het kweken van salie in de kruidentuin is relatief eenvoudig, waardoor het geschikt is voor zowel ervaren tuiniers als beginners. Hier zijn enkele tips voor het succesvol kweken en verzorgen van salie in de kruidentuin:

• Zonlicht: salie geniet van de volle zon, toch wel een 6-8 uur per dag. Het doet het dus goed in milde tot warme klimaten.
• Bodem: zorg er vóór het planten voor dat de grond goed gedraineerd is en aangevuld met organisch materiaal. Hierdoor worden de essentiële voedingsstoffen geleverd die salie in de kruidentuin nodig heeft voor een gezonde groei.
• Water: dit kruid geeft de voorkeur aan matig vochtige grond. Geef de plant regelmatig water, vooral tijdens droge periodes. Zorg er echter voor dat je niet te veel water geeft, omdat dit kan leiden tot wortelrot.

Hoe zaai en plant je de salie?

Het ideale moment om salie binnen voor te zaaien is ongeveer 6-8 weken voor de laatste verwachte vorstdatum. Dit geeft de zaailingen voldoende tijd om zich te ontwikkelen voordat ze buiten worden geplant. Week de saliezaden gedurende 24 uur in water voordat je ze gaat zaaien. Dit zal helpen bij het stimuleren van de kieming, maar is niet noodzakelijk.

Vul kleine potjes of trays met een goed doorlatende potgrondmix. Maak de grond licht vochtig voordat je gaat zaaien. Plaats één of twee zaden per potje op een diepte van ongeveer 0,5 cm. Bedek ze lichtjes met aarde en druk deze stevig aan.

Zet de zaaibakken op een warme en zonnige plek, bijvoorbeeld in de buurt van een raam. Houd de grond vochtig, maar niet te nat. Na ongeveer 2-3 weken zullen de zaailingen ontkiemen. Zodra ze hun eerste echte bladeren ontwikkelen, kun je ze verder uitdunnen door alleen de sterkste zaailingen over te houden.

Het ter plekke zaaien kan het beste gebeuren wanneer de kans op vorst voorbij is. Zaai de zaden in de grond op een diepte van ongeveer 0,5 centimeter. Houd de grond vochtig totdat de zaailingen opkomen.

Salie heeft een sterke smaak, dus wees voorzichtig met de hoeveelheid die je gebruikt.

Als je liever gebruikmaakt van stekken, kun je in het voorjaar scheuten van ongeveer 10 centimeter lang afsnijden van de bestaande plant en deze in vochtige potgrond plaatsen. Zorg ervoor dat er voldoende bladeren aan de stek zitten en houd de grond vochtig totdat er nieuwe wortels verschijnen.

Buiten planten in het najaar is net zo goed mogelijk als in het voorjaar. Om dit te doen, graaf je een klein gaatje in de voorbereide grond en plaats je de salie daar in. Maak de kluit een beetje los zodat de wortels zich beter kunnen verspreiden en zorg ervoor dat de wortels bedekt zijn met aarde. Plaats elke plant minimaal 40 cm uit elkaar om een goede luchtcirculatie mogelijk te maken.

Hoe verzorg je de salieplant?

Je dient op een aantal zaken te latten bij het verzorgen van salie:

• Snoeien: om een compacte en dichte vorm te behouden, snoei je salie best regelmatig. Verwijder dode of beschadigde takken en snoei de plant terug nadat deze is uitgebloeid.
• Voeding: de beste tijd om salieplanten te bemesten is in het vroege voorjaar, net wanneer er nieuwe groei begint te ontstaan. Dit zorgt ervoor dat de planten voldoende voedingsstoffen krijgen die hen het hele groeiseizoen ondersteunen. Bovendien is het raadzaam om in de vroege zomer een tweede bemesting te geven, omdat salieplanten eigenlijk continue voeding nodig hebben. Dit kruid vraagt een uitgebalanceerde meststof met een gelijke verhouding stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K).
• Ongedierte- en ziektebestrijding: salie kent weinig problemen, maar spint en slakken kunnen wel voorkomen. Als ziekte is meeldauw soms een spelbreker. Inspecteer de plant regelmatig en pak het probleem onmiddellijk aan met milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen. Verwijder ook steeds de aangetaste delen van de plant.

Op welke manier kan je salie oogsten en bewaren?

Oogsten en bewaren van salie is niet erg moeilijk, maar er zijn wel enkele richtlijnen om in rekening te brengen:

1. Je kunt salie oogsten wanneer de plant ongeveer 10-15 cm hoog is.
2. De beste tijd om salie te oogsten is 's morgens, nadat de dauw is verdampt maar voordat de hitte van de dag aanbreekt. Dit is het moment waarop de essentiële oliën die salie zijn aroma en smaak geven, hun maximale concentratie hebben.
3. Bovendien is het raadzaam om salie te oogsten voordat deze bloeit, omdat de bladeren bitter worden zodra de plant in de bloeifase komt.
4. Zoek naar stengels die stevig zijn en een grijsachtig groene kleur hebben. Dit geeft aan dat de salieplant volwassen is en klaar om geoogst te worden.
5. Knip de stelen net boven het blad af om nieuwe groei te stimuleren.
6. Vermijd het verwijderen van meer dan een derde van de plant, omdat dit het kruid kan belasten en de toekomstige groei kan beïnvloeden.
7. Behandel de kwetsbare bladeren voorzichtig om kneuzingen te voorkomen, omdat dit de smaak van het kruid kan beïnvloeden.
8. Het drogen van salie is een veelgebruikte methode om het kruid te bewaren toekomstig gebruik. Bundel de geoogste saliestelen en hang ze op. Het duurt doorgaans één tot twee weken voordat salie volledig is opgedroogd. Je kan ook drogen met een droogoven, dat is makkelijker en sneller.
9. Eenmaal gedroogd verwijder je de bladeren van de stengels en bewaar je ze in een luchtdichte verpakking, uit de buurt van direct zonlicht. Op de juiste manier opgeslagen kan gedroogde salie een jaar meegaan.
10. Je kan saliebladeren op een schotel of bord leggen in één enkele laag en zo in de diepvries steken. Eens ze bevroren zijn, kan je de bladeren in een zakje of potje steken.
11. Je kan salie ook fijnhakken en met water of olie in ijsblokvormpjes invriezen.

Salie in de keuken

Door de aardse en iet wat peperige smaak is salie een perfect ingrediënt voor hartige gerechten. Het past goed bij soepen, brood, gevogelte, varkensvlees en wild, waardoor deze een aparte smaak en bijzonder aroma krijgen.

Het kan vers en gedroogd gebruikt worden. Salie heeft een sterke smaak, dus wees voorzichtig met de hoeveelheid die je gebruikt.

Door saliebladeren in heet water te laten trekken, ontstaat een lekkere kruidenthee die kalmerend en verfrissend is. Dit kan uiteraard ook in combinatie met andere kruiden.

Het kweken van salie in de kruidentuin is relatief eenvoudig, waardoor het geschikt is voor zowel doorgewinterde tuiniers als beginners.

Het kruid kan ook fijngehakt worden toegevoegd aan zachte boter, zodat een smaakvolle kruidenboter ontstaat. Deze kan op brood worden uitgesmeerd, worden gebruikt om iets extra aan geroosterde groenten toe te voegen of over gegrild vlees worden gesmolten.

De aromatische bladeren van salie brengen azijn en olie op smaak, die vervolgens dient om groenten, fruit of kazen te conserveren. Deze methode geeft niet alleen een unieke smaak aan geconserveerd voedsel, maar verlengt ook de houdbaarheid ervan.

Welke verschillende soorten salie bestaan er?

Er zijn verschillende soorten salie die elk unieke eigenschappen hebben.

ECHTE SALIE: EEUWIG GROENE PLANT

Echte salie, ook bekend als keukensalie of Salvia officinalis, is waarschijnlijk de meest bekende en gebruikte soort. Het heeft een grijsgroene kleur met fluweelachtige bladeren en een sterke, kruidige geur. Echte salie is populair in de keuken, zoals bij het op smaak brengen van vleesgerechten en sauzen.

MUSKAATSALIE: IMPOSANTE VARIANT

Muskaatsalie, oftewel Salvia sclarea, heeft grote bladeren met een lichtgroene kleur en een aangename muskusachtige geur. Deze soort salie komt vaak voor in de parfumindustrie vanwege zijn geurige eigenschappen.

BOSSALIE: ELEGANTE BLOEMENPRACHT

Bossalie, of Salvia nemorosa, is een sierlijke soort salie die veel voorkomt in tuinen vanwege zijn mooie paarse bloemen. Het heeft smalle bladeren en kan groeien tot ongeveer 60 cm hoog. Bossalie trekt bijen, vlinders en andere bestuivers aan, waardoor het een uitstekende keuze is voor ecologische tuinen. Hoewel bossalie niet zo veel culinaire toepassingen heeft als echte salie, kan het worden gebruikt om thee te maken of als garnering.

ANANASSALIE: EETBARE BLOEMEN

Ananassalie, ook bekend als Salvia elegans, heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een heerlijke ananasgeur. Het heeft felrode bloemen en groene bladeren met een licht behaarde textuur. De bladeren kunnen worden gebruikt om thee te maken of als smaakmaker in desserts en drankjes. Ananassalie is een mooie plant om in de kruidentuin te houden en ook erg aantrekkelijkheid voor bijen en vlinders. Deze variant wordt meestal gestekt in plaats van gezaaid, omdat het erg lang duurt voor de plant om te groeien. Een plantje kopen is natuurlijk ook een optie.