Tijm

Tijm in de kruidentuin

Tijm, ook wel bekend als Thymus vulgaris, is een kruid uit de lipbloemenfamilie. Het heeft ovale blaadjes en kleine bloemen die variëren in kleur, afhankelijk van de soort. Het kruid groeit in struikvorm en kan verschillen in hoogte van 15 tot 30 centimeter.

Tijm is een veelgebruikt kruid dat bekend staat om zijn rijke smaak en zomers aroma. Het kruid groeit laag bij de grond en vormt een dicht tapijt van geurige bladeren. Hierdoor kan het ook worden gebruikt als bodembedekker in de tuin.

De kleine bloemen van tijm trekken bijen, vlinders en andere bestuivers aan. Dit is gunstig voor de biodiversiteit in je kruidentuin.

Wat heeft de tijmplant nodig om te groeien?

Tijm is redelijk eenvoudig om te kweken, maar met een aantal zaken moet wel rekening gehouden worden:

• Zonlicht: dit kruid groeit het beste in volle zon, dus kies een locatie in je tuin die 6-8 uur zonlicht per dag krijgt.
• Bodem: zorg er ook voor dat de grond goed doorlatend is, omdat tijm niet zo houdt van vochtige omstandigheden. Meng wat compost of organische meststof door de grond om de voedingswaarde te verhogen.
• Water: geef de planten matig water. Vooral tijdens droge periodes heeft deze plant water nodig, maar vermijd zeker overbewatering.

Hoe zaai en plant je tijm?

Voorzaaien doe je door zaaibakken of kleine potten met een goed doorlatende startmix te vullen. Strooi de tijmzaden gelijkmatig over het grondoppervlak. Tijmzaadjes zijn erg klein, dus zorg ervoor dat je ze zo gelijkmatig mogelijk verdeelt. Druk de zaden voorzichtig in de grond om een goed contact tussen zaad en grond te garanderen. Bedek de zaden vervolgens met een dunne laag startmix.

Tijmzaden ontkiemen het beste in een warme en vochtige omgeving. Bedek de trays met een doorzichtige plastic koepel of wikkel ze in een plastic zak om een mini-broeikaseffect te creëren. Zet ze op een warme plek, zoals een zonnige vensterbank of gebruik een warmtemat. Controleer de trays regelmatig op vochtniveau. De grond moet constant vochtig zijn, maar niet drassig. Als zich condens vormt op de plastic afdekking, verwijder deze dan kort om ventilatie mogelijk te maken.

Tijmzaden hebben doorgaans ongeveer 7-14 dagen nodig om te ontkiemen. Zodra de tijmzaailingen hun eerste echte bladeren hebben gekregen, zijn ze klaar om in grotere potten of direct in de tuin te worden gepland.

Voor het zaaien ter plekke, wacht je best totdat de grondtemperatuur reeds gestegen is en er geen nachtvorst meer is. Verdeel de tijmzaden gelijkmatig over het zaaibed. Bedek ze met een dun laagje potgrond. Houd een afstand van ongeveer 30 cm tussen elke zaailing zodat ze genoeg ruimte hebben om te groeien.

Het is cruciaal om de tijmzaailingen regelmatig water te geven, vooral tijdens droge periodes. Zorg ervoor dat de grond altijd licht vochtig blijft, maar vermijd overtollig water geven.

Tijm past ook voortreffelijk bij groenten, aardappelen en pasta's om ze op smaak te brengen. Het kan zelfs worden gebruikt in zoete gerechten zoals fruitcompotes of desserts met citrusvruchten.

Plant je tijmzaailingen of gekochte plantjes uiteindelijk ongeveer 30 centimeter van elkaar in de grond. Zorg ervoor dat je de wortelkluit los maakt voordat je deze plant zodat de wortels zich kunnen hechten. Daarna dien je de kluit te bedekken, druk de grond stevig aan en geef water.

Het gebeurt vooral in het voorjaar, maar planten in het najaar kan ook. Het moet dan wel tijdig gebeuren, vóór de start van de winter.

Hoe verzorg je de tijmplant?

Tijm gezond en bloeiend houden, vraagt een aantal zaken:

• Snoeien: om een compacte groei te bevorderen, kun je regelmatig snoeien. Knip de toppen van de takjes af om vertakking te stimuleren en een vollere plant te krijgen.
• Voeding: de ideale tijd om tijm te bemesten is het vroege voorjaar, wanneer de plant aan zijn actieve groeifase begint. Bemesting tijdens deze periode voorziet de tijmplant van de nodige voedingsstoffen. Gebruik een uitgebalanceerde meststof met een NPK-verhouding (stikstof, fosfor, kalium) van 10-10-10 of vergelijkbaar. Deze uitgebalanceerde verhouding zorgt ervoor dat de plant alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt, zonder hem te overbelasten met overmatige hoeveelheden.
• Ongedierte- en ziektebestrijding: dit kruid is over het algemeen een gezonde plant, maar er kunnen zich soms problemen voordoen. Het kan vatbaar zijn voor schimmelziekten, vooral als de grond te vochtig is. Zorg voor voldoende luchtcirculatie rondom de plant en vermijd overbewatering. Af en toe kunnen bladluizen of trips tijmplanten aantasten. Spoel de plant af met water om ze te verwijderen of gebruik indien nodig natuurlijke bestrijdingsmiddelen.

Op welke manier kan je tijm oogsten en bewaren?

Hier zijn enkele tips voor het oogsten en bewaren van tijm:

1. Je kunt tijm oogsten zodra de plant volgroeid is, meestal na ongeveer drie maanden.
2. Knip de takjes vlak boven de bladknoop af om nieuwe groei te stimuleren.
3. Knip nooit meer dan een derde van de plant af om ervoor te zorgen dat deze gezond blijft.
4. Tijm kan vers worden gebruikt, maar het kan ook gedroogd worden voor later. Hang de takjes ondersteboven op een donkere, goed geventileerde plek om ze te drogen. Zorg ervoor dat ze volledig droog zijn voordat je ze opbergt. Je kan natuurlijk ook een droogoven gebruiken.
5. Bewaar gedroogde tijm op een koele, donkere plaats in een luchtdichte verpakking.
6. Een goede manier om verse tijm te bewaren is door deze in een vochtig papieren doekje te wikkelen en vervolgens in een plastic zakje te doen. Plaats het zakje daarna in de koelkast. Door de tijm op deze manier te verpakken blijft hij langer vers en knapperig.
7. Een andere optie om tijm langer te bewaren is door het in te vriezen. Je kunt verse tijmblaadjes van de stelen ritsen en ze vervolgens in kleine plastic zakjes of ijsblokhouders doen. Giet wat olijfolie of water in de ijsblokvormpjes voordat je ze invriest om uitdroging te voorkomen.

Tijm in de keuken

Tijm is een veelzijdig kruid dat in verschillende gerechten bijna onmisbaar is. Het voegt een diepe, aardse smaak toe en kan zowel vers als gedroogd worden gebruikt.

Verse tijmblaadjes worden vaak toegevoegd aan stoofschotels, grillgerechten, soepen en sauzen om extra smaak, maar ook extra aroma te geven. Gedroogde tijm brengt dan weer eerder marinades en kruidenmixen op smaak.

Tijmzaadjes zijn erg klein, dus zorg ervoor dat je ze zo gelijkmatig mogelijk verdeelt. Druk de zaden voorzichtig in de grond om een goed contact tussen zaad en grond te garanderen.

De smaak van tijm is warm en kruidig, met tonen van citroen, munt en peper, afhankelijk van de soort. Het past goed bij vleesgerechten zoals lamsvlees, kip en varkensvlees. Tijm past ook voortreffelijk bij groenten, aardappelen en pasta's om ze op smaak te brengen. Het kan zelfs worden gebruikt in zoete gerechten zoals fruitcompotes of desserts met citrusvruchten.

Welke verschillende soorten tijm bestaan er?

Er zijn verschillende soorten tijm die je kunt kweken in je kruidentuin. We sommen enkele populaire varianten op.

GEWONE TIJM: MEEST VOORKOMENDE SOORT

Gewone tijm, ook wel bekend als echte tijm of Thymus vulgaris, is waarschijnlijk de meest voorkomende soort in de keuken en in de tuin. Het heeft een sterke geur en smaak en komt veel voor in mediterrane gerechten zoals stoofschotels, gegrild vlees of gegrilde groenten en marinades. Deze variant kan vrij groot worden en krijgt ook mooie bloemen die bijen aantrekken. Het is een winterharde plant die goed bestand is tegen droogte.

CITROENTIJM: FRISSE VARIANT

Citroentijm is een hybride soort die bekend staat om zijn sterke citroenachtige geur en smaak en staat bekend als Thymus x citriodorus. Het heeft een verfrissende en citrusachtige smaak, waardoor het perfect is voor visgerechten, salades en thee. Deze tijmvariant heeft groenblauwe bladeren en kan kleine, lila bloemen krijgen.

ORANJETIJM: MET VLEUGJE CITRUS

Oranjetijm, oftewel Thymus fragrantissimus, is een aromatische soort met een sterke sinaasappelgeur. Deze variant is een geliefd ingrediënt voor potpourri's, parfums en natuurlijke schoonheidsproducten vanwege zijn heerlijke geur. In de keuken kan oranjetijm worden gebruikt om zoete gerechten zoals desserts en fruitsalades op smaak te brengen. Deze tijmsoort heeft zilvergroene bladeren en produceert kleine roze bloemetjes.

KARWIJTIJM: HEERLIJKE BODEMBEDEKKER

Karwijtijm, of Thymus herba-barona, onderscheidt zich door zijn unieke karwijzaadachtige aroma dat doet denken aan kummel of komijn. Het komt vaak voor in Duitse en Oost-Europese gerechten zoals zuurkool, worsten en brood. Naast zijn culinaire toepassingen kan karwijtijm ook gebruikt worden als bodembedekker. Deze tijmsoort heeft kleine groene bladeren en krijgt lichtroze of paarse bloemen.

WILDE TIJM: STERK GEURENDE SOORT

Wilde tijm, ook wel bekend als kruiptijm of Thymus serpyllum, is een laaggroeiende soort die perfect is voor het bedekken van grote oppervlakken in de tuin. Het heeft een sterke geur en smaak, vergelijkbaar met gewone tijm, maar iets milder. Wilde tijm past prima bij vleesgerechten, stoofschotels en soepen. Deze variant heeft kleine groene bladeren en roze of paarse bloemen.

BREEDBLADIGE FRANSE TIJM: GROOT EN INTENS

Breedbladige Franse tijm, ook bekend als Thymus pulegioides, onderscheidt zich door zijn brede bladeren en intense smaak. Het wordt voornamelijk gebruikt in de keuken om vleesgerechten te kruiden, maar kan ook worden toegevoegd aan salades of sauzen. Deze variant kan vrij groot worden en krijgt paarse bloemen.

ROZE TIJM: DE ROZE ROTSKLIMMER

Roze tijm, oftewel Thymus nummularius, is een kruipende soort met kleine, ronde bladeren en roze bloemen. Het heeft een milde smaak en wordt vaak gebruikt als bodembedekker in rotstuinen of tussen tegels. Roze tijm kan ook worden gebruikt om gerechten zoals salades en omeletten op smaak te brengen.