Potgrond: samenstelling en gebruik

Of je nu een beginnende tuinier bent of al jarenlang je eigen kruiden kweekt, de keuze van de juiste potgrond is cruciaal voor het succes van je potplanten.

Zoals de naam doet vermoeden gebruik je potgrond in potten en bakken. Maar potgrond is meer dan alleen de aarde waarin potplanten groeien, het is de basis die voedingsstoffen, vocht en structuur biedt, die allen nodig zijn voor gezonde en bloeiende planten.

In deze blog zullen we dieper ingaan op de samenstelling van potgrond. We zullen ook bespreken welke voedingsstoffen en meststoffen je kunt toevoegen, hoe je oude potgrond kunt hergebruiken en hoe lang potgrond goed blijft.

Zo kan je aan de slag gaan om je planten de beste start te geven.

Lees onze blog: De beste potgrond voor je kruidentuin om de juiste potgrond specifiek voor je kruiden te vinden.

Samenstelling van potgrond

Potgrond is een volledig gefabriceerd product. Het bestaat in principe niet, maar de mens maakt het zelf. Het is niet gewoon tuinaarde die we in potten scheppen. Het is specifiek samengesteld om je planten die in bakken staan de juiste middelen te geven om te groeien en te bloeien.

Tuinaarde is meestal te zwaar en te compact om in potten te gebruiken. Potgrond is luchtiger wat zorgt voor meer zuurstof en lichter wat de wortelgroei bevordert. Tuinaarde heeft ook vaak een minder goede drainage dan potgrond waardoor het gemakkelijker voor wortelrot kan zorgen voor je potplanten.

In de beperkte ruimte van een pot of bak moet je zorgen voor de best mogelijke omstandigheden. Je planten kunnen nergens anders zuurstof, water of voedingsstoffen gaan halen dan in dat klein stukje grond dat in een pot beschikbaar is. Het is dus belangrijk dat deze beperkte hoeveelheid grond de meest ideale is voor je potplanten.

Er bestaan verschillende soorten potgrond en dus is ook de samenstelling verschillend. Meestal kan je er turf, kokos, perliet, vermiculiet, zand, compost en/of wormenhumus in terugvinden.

• Turf is een organisch materiaal dat ontstaat door de afbraak van plantenresten in moerassen en veengebieden. Het wordt gebruikt omdat het goed vocht en voedingsstoffen kan vasthouden en de bodemstructuur kan verbeteren. Toch wordt er meer en meer naar turfvrije potgrond gevraagd. Eén van de redenen waarom is milieuvriendelijkheid. Veengebieden zijn unieke ecosystemen die worden afgebroken wanneer turf wordt afgegraven. Niet alleen worden daardoor heel wat plant- en diersoorten bedreigd, er komt ook een grote hoeveelheid koostofdioxide vrij bij de afgraving ervan, wat een negatieve impact heeft op het klimaat.
• Kokos is een geliefd en veelgevraagd alternatief voor turf. Het is gemaakt van kokosvezels, duurzaam en hernieuwbaar. Daarnaast is het net zo goed in staat vocht en lucht vast te houden. Het heeft ook een neutrale pH-waarde en vormt een ideale basis voor potgrond.
• Perlietverbetert de afwatering en luchtigheid van de grond. Het voorkomt daardoor wortelrot en zorgt voor voldoende zuurstof. Het nadeel is dat het geen voedingsstoffen vasthoudt.
• Vermiculiethoudt dan weer wel vocht en voedingsstoffen vast. Het gaat bijdragen aan de waterretentie, wat belangrijk kan zijn voor voldoende water, maar ook kan zorgen voor het te nat maken van de grond. Daarom is het van belang dat de hoeveelheid vermiculiet beperkt blijft.
• Zandzorgt voor een goede drainage en voorkomt dus verzadiging. Het kan echter geen voedingsstoffen bijhouden en je dient ook op te letten voor uitdroging.
• Compost, wormenhumus en andere meststoffen zitten niet standaard in potgrond. Kijk daarom goed na of het aanwezig is in de zakken potgrond die je wenst aan te kopen. Je kan het ook zelf nog toevoegen, naargelang de behoeften van je planten. Deze producten zorgen alleszins voor extra voedingsstoffen en een verbeterde structuur. Let echter op, soms bevat compost onkruidzaad en stoffen zoals wormenhumus kan redelijk duur zijn, maar wel effectief.

Voedingsstoffen toevoegen

Kijk in eerste instantie na wat er reeds in de potgrond aanwezig is en wat jouw planten en kruiden nodig hebben. Ookal zijn er soms al voedings- en meststoffen toegevoegd, is het meestal toch belangrijk op een bepaald moment nog zelf enkele stoffen te mengen onder je potgrond.

Wanneer je jouw kruiden gaat planten, is een vaste, langzaam werkende meststof ideaal. Zo krijgen je planten een gestage toevoer van voedingsstoffen gedurende hun eerste weken. 

Tijdens het groeiseizoen kunnen planten en kruiden extra voeding gebruiken. Het is makkelijker dit met vloeibare meststof te doen die je onder het gietwater kan mengen. Lees voor de dosering wel steeds de verpakking goed na. Te veel meststoffen kunnen namelijk schadelijk zijn.

Kijk ook goed naar je kruiden zelf, observeer hun toestand en groei. Zo kan je opmerken of ze extra voeding nodig hebben of niet.

Vele kruiden sterven af in het najaar, maar sommigen zijn toch vaste planten, zoals tijm en rozemarijn. In het najaar en de winter is er voor hen een rustperiode. In deze periode hebben je planten minder voedingsstoffen nodig.

Oude potgrond

Oude potgrond kan nog steeds bruikbaar zijn, maar het is belangrijk op te merken wanneer deze aan vervanging toe is of dient verrijkt te worden.

Waarop letten bij oude potgrond?

De structuur: goede potgrond is los en korrelig van structuur. Wanneer de potgrond erg compact is en slecht draineert, is het tijd deze te vervangen.

De geur: gezonde potgrond ruikt goed en zacht, terwijl een zure en rotte geur wijst op problemen met de grond.

De kleur: een donkere, rijke kleur is een teken van een goede potgrond. Een licht, bleke kleur duidt dan weer op uitputting van de grond.    

Plantengroei: planten die het goed doen, staan waarschijnlijk in gezonde grond. Wanneer je planten problemen vertonen zoals een langzame of moeilijke groei, verkleuringen of ziektes, kan de potgrond de oorzaak zijn.

Wat kun je doen met oude potgrond?

Er zijn een aantal mogelijkheden. Je kan de potgrond gaan verrijken, vervangen of hergebruiken, afhankelijk van in welke staat de potgrond verkeert uiteraard.

Verrijken: voeg rijpe compost of andere meststoffen toe om het niveau van voedingsstoffen te doen toenemen.

Hergebruiken: je kan oude potgrond vermengen met nieuwe potgrond om de structuur en hoeveelheid voedingsstoffen te verbeteren. Deze mengeling kan je gebruiken in grotere potten waar de grond minder snel wordt uitgeput of bij minder gevoelige planten.

Vervangen: als de oude potgrond echt volledig uitgeput is, kan deze best in zijn geheel vervangen worden. Kleine hoeveelheden potgrond mag in de GFT-container of kan je gebruiken in je tuin, bijvoorbeeld om putjes op te vullen en oneffenheden weg te werken.

Conclusie

Goede, gezonde potgrond is noodzakelijk voor een goede plantengroei. Afhankelijk van de samenstelling van je potgrond en de behoeften van je kruiden, kan je allerlei voedingsstoffen toevoegen op de juiste momenten.

Wanneer je potgrond gebruikt, zal deze uitgeput geraken. Dat betekent dat deze dient verrijkt te worden. Oude potgrond kan ook hergebruikt of uiteindelijk zelfs volledig vervangen worden. Controleer dan ook steeds de structuur, geur en kleur van je potgrond, zodat je de juiste beslissing kan nemen.

Ben je op zoek naar de juiste potgrond voor je kruiden? Lees dan zeker onze blog: De beste potgrond voor je kruidentuin.